Günümüzde gitgide gelişen 2. uzay yarışının en önemli projelerinden biri de Çin ve Rusya’nın beraber tasarladığı, geçtiğimiz ayda yol haritalarını ve detaylarını açıkladıkları Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu (ILRS) projesidir.
İlk olarak Rusya ve Çin, 2021 Mart ayında Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu konusunda bir mutabakat zaptı imzaladı. Haziran ayında ise Rusya’nın ev sahipliği yaptığı Uluslararası uzay kongresi GLEX konferansında Çinli ve Rus yetkililer Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu’nun detaylarını ve yol haritalarını açıkladılar.
ILRS’nin Planlaması
Bu yol haritasına göre Ay’a 2021-2025 yılları arasında planlanan görevlerle: Ay keşfi, ILRS(Uluslararası Ay Araştırma İstasyonu)’in tasarımı ve ILRS sitelerinin seçimi ve son olarak güvenli yüksek hassasiyetli yumuşak iniş için teknoloji doğrulamalarını yapmayı hedefliyorlar.
Planlanan Ay görevleri ise sırasıyla : Chang’e 4, Luna 25, Chang’e 6, Luna 26, Chang’e 7 ve Luna 27 görevleri, bu araçlar Çin’in Long March 5 ve Rusya’nın Soyuz 2 roketi ile Ay’a gidecek. Chang’e 4 daha önce gönderilmedi mi diyebilirsiniz, evet daha önce gönderildi ama bu Chang’e 4 görevi önceki ile aynı değil sadece isimleri aynı.
2026-2035 yılları arasını 2 bölüme ayırabiliriz. 2026-2030 yılları arasında ILRS’in komuta merkezi için teknoloji doğrulaması, Ay numunesi dönüşü, büyük kargo teslimatı ve güvenli yüksek hassasiyetli yumuşak iniş ve ortak operasyonların başlamasını hedefliyorlar.
Planlanan görevler ise : Chang’e 8, Luna 28 ve diğer ortakların potansiyel misyonları. Chang’e 8, Long March 5 roketi ile Luna 28 ise Rusların Angara A5 roketi ile gönderilecek. 2027’de yapılması planlanan Chang’e 8 3D baskı gibi teknolojileri ve ILRS’nin inşası için gerekli diğer teknolojileri test edecek.
2031-2035 yılları arasında ise mürettebatlı görevlere hazırlık olarak ILRS’nin yörünge içi ve yüzey tesislerinin kurulması hedefleniyor. Bu aşamada planlanan 5 önemli görev var:
| Görevler | Amacı | Tarih |
| ILRS 1 | Ay üssünün uzun vadeli ihtiyaçlarını karşılamak için komuta merkezi, temel enerji ve telekomünikasyon tesislerini kurmak. | 2031 |
| ILRS 2 | Ay araştırma ve keşif tesislerini kurmak | 2032 |
| ILRS 3 | Ay’da yerinde kaynak kullanımı tesislerini kurmak. | 2033 |
| ILRS 4 | Ay biyomedikal deneyi için genel teknolojilerin doğrulanması ve örnek geri getirme | 2034 |
| ILRS 5 | Ay tabanlı astronomi ve dünya gözlem yeteneklerini kurmak | 2035 |
Bu görevlerde Çin’in geliştirmekte olduğu süper ağır fırlatma roketi Long March 9 ve Rusların Yenisey roketleri kullanılacak. ILRS’nin inşasının tamamlanmasının ardından mürettebatlı görevlerin başlaması hedefleniyor. Yani 2036’dan itibaren üsse taykonot ve kozmonotlar gidebilecek.
Uluslararası İşbirliği
Glex 2021’de iki ülkenin temsilcileri yaptıkları açıklamalarda tüm ülkeleri işbirliğine davet ettiler. Aynı konferansta ESA ile bir ortaklığın görüşüldüğü açıklandı. Ayrıca CNSA yetkilileri, ILRS’nin kapsayıcı olacağını vurgulayarak, Fransa Tayland, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri ile görüşmelerin erken aşamada olduğunu ekledi. Ülkemiz de Roscosmos tarafından ILRS’e davet edildi. TUA değerlendirmeyi sürdürüyor.
cok iyi be muhammed ve anıl abi çok güzwl yazmışsınız