Uzay Çağında Bir Websiteye Hoş Geldiniz. Daha Fazla İçerik İçin Bizi Sosyal Mecralardan Takip Edebilirsiniz.

Sıvı Yakıtlı Roket Motorları İtkilerini Nasıl Ve Neden Ayarlıyor ?

Geçmişte ve günümüzde kullanılan pek çok sıvı yakıtlı motoru tasarımlarında çeşitli kullanım sebeplerinden dolayı diğer özellikleriyle beraber itki ayarlanabilmesi özelliğine ihtiyaç duyulmuştur.

Örneğin roketlerin üzerine binen yüklerin fazla olduğu noktalarda (özellikle “Max Q” yani maksimum aerodinamik basınç noktası) roketin üzerindeki yapısal stresin azaltılması için motorların itkisi azaltılır. Bununla beraber örneğin drone gemilere veya karadaki platformlara inen Falcon 9 roketlerinin ilk kademe motorlarının da geniş denilebilecek bir itki (%40’a a kadar) ayarlama kabiliyeti vardır.

Falcon 9 roketinin 1. aşamasında kullanılan Merlin 1D motoru ve insan ölçeklemesi

İtki ayarlama kabiliyeti yüksek motorlara ihtiyaç duyulan bir başka durum ise gezegen veya ay yüzeylerine inişlerdir. Bu durumda da yine yavaşlamanın yeterince iyi ayarlanabilmesi adına itki ayarlama kabiliyeti yüksek motorlara ihtiyaç duyulur. Örneğin insanlı Ay inişlerinde kullanılan Ay modülünün alçalma motoru itkisini %10 seviyesine kadar azaltabiliyordu. Bu da dolayısıyla inişlerde kolaylık sağlıyordu.

Bu avantajlarla birlikte roket motoru itkisi ayarlamanın zorlukları da mevcut. Yeteri kadar itki azaltılabilmesi için özellikle büyük ölçekli motorlarda birçok ekipmanın birlikte çalışması gerekiyor. Bununla beraber itki ayarlaması motor için yapısal sıkıntılar da oluşturabilecek bir sebep. Örneğin itki ayarlaması sırasında enjektör üzerinde sınırların üzerinde bir basınç azalması (genellikle yanma odası basıncına oranla %15’ten daha fazla) olursa bu motor için yapısal anlamda tehlikeli bir etkendir.

Videoda Blue Origin’e ait bir BE-4 roket motorunu test standında görüyorsunuz. Görüntüde motor ürettiği itkiyi %40 seviyesinden %100’e çikarıyor. Bu etki motordan çıkan egzoz gazlarının hareketinden de görülebiliyor. BE-4 de Blue Origin’in önümüzdeki senelerse uçacak New Glenn roketinin yeniden kullanılabilir ilk kademesinde kullanılanacak. Dolayısıyla drone gemiye inecek ilk kademelerde itki ayarlama kabiliyeti iyi motorların kullanılması gerekli.

Total
0
Shares
Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Related Posts
Daha Fazla

Starship Rehberi

Herhangi bir videoyu izlerken veya başka bir roket severle konuşurken mutlaka Starship kelimesini duymuşsunuzdur. Belki de bu konu hakkında biraz bilgi sahibisiniz fakat diğerleri kadar çok şey bilmiyorsunuz... Yayınlarda veya sohbetlerde bu konuya yabancı kalmamak ve her yönünden yeteri kadar bilgi sahibi olmak istiyorsanız doğru yerdesiniz, Starship Rehberi'ne hoşgeldiniz! Starship tam olarak nedir ve ne…
Daha Fazla

Türkiye’nin ilk uzay kuruluşu: Bandırma Füze Kulubü

1957 yılında Sputnik I’in uzaya gönderilmesinden oldukça etkilenen Bandırma Şehit Gönenç Lisesi öğrencileri tarafından Türkiye'nin ilk uzay kuruluşu olan Bandırma Füze Kulübü kurulmuştur. Bu öğrenciler, okullarda kişisel olarak atom enerjisi, dış dünya, roket ve füzeler konularında verdikleri konferanslarla ilgi uyandırır. Şehit Mehmet Gönenç Lisesinde kurulan “Füze Kulübü” 1959 yılında liseden ayrılarak “Bandırma Havacılık ve Uzay Araştırma…
Daha Fazla

Gelecekteki Mars Üsleri Nasıl Olacak?

Neden Mars'ta Bir Üs İnşa Etmeliyiz? Bu soruya önce kısa, sonra ise uzun bir cevap verelim. Kısa cevap, şu anda içinde bulunduğumuz yüzyılın verdiği imkanlarla gidip yaşam alanları kurabileceğimiz en olası gezegen Mars. Yapabildiğimiz roketlerin ve geliştirebildiğimiz tüm sistemlerin belli bir sınırı var. Başka yıldızların çevresindeki Dünya benzeri gezegenler gibi hedefler, günümüzde insanlığın yapabileceklerinin çok…
Daha Fazla

Uzayın Kokusu Var Mı?

Bu sorunun cevabını bize uzaydan dönen astronotlar ve kozmonotlar verdi. Uluslararası Uzay İstasyonu'nda eski bir astronot olan Peggy Whitson, 2002’de CNN’e verdiği röportajda uzayın kokusunu şöyle anlatmış; Ateşlendikten hemen sonra bir silahtan gelen kokuya benziyor. Astronotlar kokuyu barut, kurutulmuş biftek, ahududu ve rom (bir tür Rus içkisi veya şeker kamışı suyu) olarak tarif ediyor. Peki…